Geloof vs. Bewijs

Na een discussie tussen 2 experts in hun wetenschappelijke gebied en een kardinaal, maakt Anne haar eerste zet naar de derde akte waar de validistische gebeurtenissen ons om de oren vliegen. Ze hebben het tot nu toe veel gehad over de Bijbelteksten die Balcaen voor het verloop van zijn verhaal heeft verdraaid. De kern hiervan is offers brengen en wat nu het ware christelijke geloof is. Anne sluit het gesprek af door een tegenstelling op te werpen. Aan de ene kant is er geloof en aan de andere kant onomstotelijk bewijs. (Balcaen 2025, 163).

Een deel van de crew weet vooraf waar Anne heengaat en ze laten hun twijfels blijken tijdens het reclameblok, waarin Anne ervan is overtuigd dat deze “test” het beste is, waarop een ander reageert: “voor ons allen of enkel voor jou, Anne?” (Balcaen 2025, 164). Hier begint de toon van de representatie te draaien. Er wordt kritiek geuit op een trope die al jaren door de disability community wordt afgewezen: de magische genezing. Het maakt alle goede representatie ongedaan, doordat er een frame overheen wordt geplaatst dat zegt: “je bent enkel een volwaardig persoon zonder je handicap of chronische ziekte.” Toch is het op dit punt van het verhaal nog onduidelijk of Balcaen deze fout zal begaan.

Annemarie: Of Balcaen deze fout nou zal begaan of niet, vanuit Bijbels standpunt is het sowieso raar dat het live wordt uitgezonden… En het maakt gelijk duidelijk dat de vampiers geen echte volgers van Jezus zijn. Jezus leert ons in Matteüs 6:1-4 namelijk dat als je mensen helpt, je dit niet van de daken moet schreeuwen. Maar juist verborgen moet doen. Het gaat er niet om dat jij een ogenschijnlijk ‘goede daad’ doet, en je in aanzien stijgt in de ogen van andere mensen. Het gaat er om dat iemand hulp krijgt als die hulp nodig heeft.

Zijn standpunt maakt hij gelukkig al snel duidelijk door de uitspraken neer te pennen die Graaf Orlok doet: “Wat als ik zeg dat wij jullie kunnen genezen? Van zowat elke ziekte die je je maar kan inbeelden.” (Balcaen 2025, 167). Deze uitspraak neemt alle twijfels weg die we hiervoor nog konden hebben. Balcaen maakt hier duidelijk dat de magische genezing trope hier zal plaatsvinden en maakt zijn eerdere inclusieve disability representatie met een insteek van gelijkwaardigheid ongedaan.

Wonderen; de kern van het Christelijk geloof?

Graaf Orlok schetst nu een beeld voor het eeuwige leven en tekent dit af tegen het christelijke geloof dat dit niet heeft kunnen realiseren voor de mensheid. Dit is natuurlijk nog een stroman argument tegen het geloof. Orlok zegt: “Maar voor de zieken, de stervenden, de sterfelijken die hun tijd willen verlengen en het oprecht verdienen... Voor hen staan wij klaar.”

Annemarie: In de Bijbel staat dat het lijden later weg zal zijn (de stroman is dus dat Balcaen dit verdraait naar het eeuwige leven). Er staat nergens dat disability weg is. Jezus heeft immers na de opstanding uit de dood nog steeds de wonden/littekens van zijn kruisiging! In de Bijbel staat ook: “God zelf zal bij hen zijn en hij zal elke traan uit hun ogen wissen. De dood zal er niet meer zijn; geen rouw, geen weeklacht, geen pijn zal er zijn, want de eerste dingen zijn voorbij.” (Openbaring 21:4, GNB). Er staat niet dat handicaps weggevaagd zullen worden, maar het verdriet en de pijn/moeite die daar soms mee gepaard gaan wel. Daarnaast: wie bepaalt wie het verdient en wie niet? De vampiers spelen voor God. Zij zullen bepalen wie het verdient en wie niet, maar dat is niet aan hen. Daarbij verdient niemand het om te lijden. Dit is gewoon weer een politiek machtsspel waarbij mensen (of in dit geval vampiers) de Bijbel misbruiken voor hun eigen macht en gewin.

Iets later zegt Anne: “Maar als vampiers werkelijk de ware volgelingen van Christus zijn...” Een korte pauze. “Laten we de wereld dan iets tonen wat de kerk haar nog nooit heeft gegeven.” Ze haalde diep adem. “Een wonder.” (Balcaen 2025, 167).

Het echte Christelijke doel is om mensen te betrekken in plaats van buitensluiten, armoede weg te vagen. Onrecht en leed te stoppen. Jezus boodschap gaat om gelijkheid en gelijkwaardigheid. Om een licht en schuilplaats te zijn voor de mensen die het nodig hebben. Wonderen zijn niet het punt. (Lucas 4:18-19, GNB; Lucas 6:20-28, GNB; Matteüs 5:1-10, GNB; Matteüs 25:35-40, GNB). Sommige mensen leggen deze teksten uit als alleen iets voor de nieuwe wereld, voor de hemel op aarde na de wederkomst. Maar onder andere vanuit de Liberation Theology worden deze teksten gezien en uitgelegd als een oproep tot gerechtigheid en liberale inclusie, juist in het hier en nu. Om door te leven zoals Jezus ons voorleefde, al kleine stukjes hemel op aarde zichtbaar te maken (Clark 2024, 185-188). En ja, Jezus deed wonderen. Maar het doel was niet per se om de handicap weg te vagen, vaak ging het er juist om dat iemand weer opgenomen zou worden in de gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal van de blinde man in Johannes 9. Zijn leven werd er niet beter op toen hij kon zien, want hij werd nog steeds buitengesloten door zijn gemeenschap (Kenny 2022, 13). Daarbij zegt Jezus aan het begin van Johannes 9 dat de blinde man niet blind geboren is als gevolg van zijn zonde of die van zijn ouders (want in die tijd dachten mensen vaak dat handicaps het gevolg van een directe actie/zonde waren, een soort straf) maar dat ‘disability de glorie van God zichtbaar maakt’ (Kenny 2022, 6).

Als je die dingen in acht neemt is de setting en de motivatie van de personages in Dit is mijn bloed vreemd. Het zet de Kerk die Jezus volgt in een slecht licht, en daarmee bedoel ik niet dat je geen kritiek op de kerk als instituut mag hebben. Maar het was boeiend, creatief en naar mijn mening ingrijpender geweest als de auteur het had belicht als 'de originele volgers van Jezus hadden dit standpunt dus wij ook' in plaats van ‘de kerk is waardeloos en vol leugens maar wij doen een wonder!'. Weer een duidelijke stroman dus.

Quinty: Op deze pagina wordt het ook duidelijk welk frame Anne volgt en dat is die van de magische genezing die Orlok oppert. Toch lijkt Balcaen te anticiperen dat dit wellicht niet helemaal positief zal worden ontvangen door de lezer, aangezien hij op pagina 168 begint met zichzelf in bochten wringen.

Positieve of negatieve representatie?

Balcaen begint Anne te positioneren als iemand die het beu is dat niemand alleen haar ziet, maar altijd ook haar rolstoel. Ze maakt duidelijk dat haar rolstoel haar niet definieert, maar dat de wereld om haar heen dat wel doet. Balcaen start een korte discussie over disability en autonomie: “Ik weet dat er niets mis met me is. Velen onder jullie zullen mij deze beslissing zelfs kwalijk nemen. Jullie ervaring is dan ook anders dan de mijne...” (Balcaen 2025, 168). Dit is een positieve disability representatie te midden van de slechte representatie eromheen. Annemarie en ik zijn het er beide mee eens dat er niets mis is met deze uitspraak, want het is waar. Iedereen heeft een andere ervaring met handicap en ziekte, dus als iemand zegt op genezing uit te zijn, dan is dat de autonomie van die persoon zelf en moeten we dat niet veroordelen. Het probleem ligt vooral bij de zin die ze hierna uitspreekt.

“Maar voor eens... wil ik sterk zijn. Niet in woorden. Niet in houding. Maar echt.” (Balcaen 2025, 168). Hier betrekt Anne haar uitspraak niet op zichzelf, maar zet ze de gehele gemeenschap af als zwakke mensen in hun lichamelijkheid. Een fysiek blok aan het been van de samenleving.

Annemarie: het was anders geweest als ze een uitspraak had gedaan als "ik ben moe van alle vooroordelen. Alle kansen die me worden ontzegd, op basis van vooroordelen. Alle haat en validisme die ik over me heen krijg. En ik respecteer de mensen die niet genezen willen worden. Maar ik hoop dat jullie mijn keus respecteren om wél voor deze genezing te kiezen. Want het is mijn keuze. Het één is niet beter dan het ander, maar het is mijn keus en ik ben de enige die die keus voor mij kan maken." Dan belicht je een hele andere kant. In plaats van een genezing wegzetten als de superieure keus. En lopen/gezond zijn als superieur, zoals Balcaen het nu doet voorkomen. Een klap in het gezicht voor veel gehandicapte mensen en voor de gehandicapten gemeenschap in zijn geheel.

Quinty: die superioriteit in de uitspraak is een doorn in het oog, zeker omdat je daarmee de autonomie van andere gehandicapte mensen ondermijnt. Als we de mensen die kiezen voor genezing accepteren in hun standpunt, behoren we dat ook andersom te doen. Daarnaast is er voor velen geen genezing haalbaar, wat in dit verhaal opgelost wordt door de magische genezing om een vampier te worden.

Disability activisme en reacties op validisme

Balcaen maakt deze superioriteit in Annes uitspraak vervolgens alleen maar erger: “sommigen begrepen haar. Anderen veroordeelden haar al. Als sociale media reeds bestond, zou het geëxplodeerd zijn.” (Balcaen 2025, 168-169). De eerste twee uitspraken kunnen terugslaan op het argument dat we zojuist hebben opgevoerd over het respecteren van ieders keuze voor genezing of niet, maar de eerste twee uitspraken kan je niet los zien van de laatste zin dat weer een favoriet van Balcaen bevat: een stroman argument. Laten we deze uitspraak nauwer analyseren.

“Als sociale media reeds bestond, zou het geëxplodeerd zijn.” Balcaen vergeet hier een zeer belangrijk detail voor de Verenigde Staten, namelijk dat er al tientallen jaren wordt gestreden voor gehandicapten rechten. Zeker in de Verenigde Staten was dit een zeer groot fenomeen, zoals met het bekende voorbeeld van de 504 ‘sit-ins’ in 1977 waarin gehandicapte mensen bij overheidsgebouwen door heel het land protesteerden om de wet, die in 1973 werd gemaakt, eindelijk te laten ondertekenen. De wet was de eerste in zijn soort die discriminatie tegen gehandicapte mensen in programma’s en activiteiten verbood. Het zou het fundament worden voor de Americans with Disabilities act in 1990 (Van Ertvelde 2024; Wong 2020). Gehandicaptenrechten en discussies waren in de VS dus ook offline al een zichtbaar en groot fundament voor 1994. Er is geen bewijs dat voor het bestaan van sociale media in de VS er geen enorme discussie en oproer was losgebarsten, aangezien Anne publiekelijk al het werk van de disability activisten op straat ondermijnt, wat in de VS in de jaren ‘30 al van de grond kwam! (Nielsen 2013)

Daarnaast kan deze uitspraak ook richting de lezer worden geïnterpreteerd. Balcaen zegt subtiel dat de lezer kritiek mag hebben op waar het verhaal heengaat, maar dat we respect moeten hebben voor Annes keuze. Toch moet ik hier Balcaen terug naar de werkelijkheid roepen. Anne bestaat niet. Wij wel. De uitspraak die Anne doet, kan je interpreteren als de uitspraak die Balcaen maakt, aangezien hij de persoon achter de fictie is. Daarmee wordt het niet alleen een uitspraak van persoon tot persoon, dus de auteur richting de lezer, maar ook een uitspraak van een gezond persoon richting gehandicapte lezers. Dit maakt de uitspraak ook in de realiteit validistisch, aangezien Balcaen als gezond persoon de stemmen en kritieken van gehandicapte personen afschrijft als een belachelijke en overdreven reactie, want we zouden exploderen op sociale media tegen deze uitspraak. En dat doen we ook, want in geen enkel opzicht is deze uitspraak goed te praten. En dat blijven we doen, en dat mogen we, en onze mening is niet minder, maar juist meer waard dan iemand zonder geleefde ervaring op dit gebied.

Magische genezing

“Ik ga je niet doden, Anne. Ik ga je verheffen. Je lichaam zal sterven, maar niet zoals je denkt. Je hart zal stoppen, ja, maar jouw essentie blijft. Je zult wakker worden... Sterker. Helderder. Alles zal scherper zijn. Je zal voelen zoals je je nog nooit gevoeld hebt. Dichter bij God dan wie dan ook.” (Balcaen 2025, 169).

Annemarie: Deze uitspraak is ook ontzettend validistisch, want dit zegt eigenlijk dat mensen met een handicap niet dicht bij God kunnen zijn. Terwijl God juist ook door en in mensen met handicap werkt! Er zijn ook belangrijke Bijbelse figuren die een handicap hadden die niet werden genezen. Mozes had spraakproblemen, Isaak was blind, Jakob was slecht ter been. En nog veel meer. (Kenny 2022, 16) Bijvoorbeeld Zacheüs, hij was waarschijnlijk een klein persoon. Of hij nou wel of niet voldeed aan de medische eisen voor een dwerggroei diagnose, hij was hoe dan ook disabled door zijn lengte. En Jezus ziet hem, roept hem, zorgt dat hij niet langer buitengesloten wordt. En door die inclusie betert Zacheüs zijn leven... Niet door genezing of hem ineens meer lengte te geven. Ook staat in de Bijbel dat God juist zichtbaar is in mensen met een handicap. (Kenny 2022, 4-5)